Tạp chí Dược liệu, tập 28, số 1/2023 (Trang 46 - 51)

BƯỚC ĐẦU ĐÁNH GIÁ ĐA DẠNG CÁC LOÀI CÂY THUỐC ĐƯỢC SỬ DỤNG

THEO KINH NGHIỆM TRUYỀN THỐNG CỦA CỘNG ĐỒNG DÂN TỘC TÀY

TẠI HUYỆN BẮC HÀ, TỈNH LÀO CAI

Phạm Ngọc Khánh^1,*, Nguyễn Hải Văn¹, Lương Văn Hào¹, Lương Vũ Đức¹, Vàng Dùng Thề¹,

Vàng Mí Nhù¹, Khuất Thị Chung¹, Đoàn Thị Huyền Trang¹, Chu Thị Thúy Nga¹, Đào Thu Huế¹, Nguyễn Văn Khiêm^{1, 2}

¹Trung tâm Nghiên cứu dược liệu Sa Pa - Viện Dược liệu; ²Viện Dược liệu

*Email: khanhnimm@gmail.com

(Nhận bài ngày 14 tháng 12 năm 2022)

Tóm tắt

Kết quả điều tra đã ghi nhận được 44 loài thuộc 37 chi, 30 họ, 2 ngành thực vật được sử dụng làm thuốc theo kinh nghiệm truyền thống của cộng đồng dân tộc Tày tại huyện Bắc Hà, tỉnh Lào Cai. Trong số những loài cây thuốc trên, có 24 loài sử dụng bộ phận cành và lá để làm thuốc (chiếm 54,55%); 13 loài sử dụng củ, thân rễ và rễ (chiếm 29,55%); 5 loài sử dụng thân (chiếm 11,3%); 1 loài là sử dụng toàn cây và 1 loài sử dụng hoa để làm thuốc (mỗi loài chiếm 2,27%). Đa số các loài cây thuốc đã được thu thập, trồng tại vườn nhà (gồm 21 loài, chiếm 47,73%). Bên cạnh đó, để đáp ứng nhu cầu sử dụng, các loài cây thuốc được thu hái thường xuyên từ rừng tự nhiên (gồm 19 loài, chiếm 43,18%) và các sinh cảnh khác như ven các khe suối (gồm 8 loài, chiếm 18,17%), rừng trồng (gồm 7 loài, chiếm 15,91%) và nương, đồi (gồm 6 loài, chiếm 13,64%). Trong tổng số 44 loài cây thuốc, có 8 loài (chiếm 18,18%) là đối tượng được xếp hạng từ sắp nguy cấp (VU) đến rất nguy cấp (EN) theo Sách đỏ Việt Nam (2007) [2], cần được ưu tiên bảo tồn và bảo vệ nghiêm ngặt.

Từ khóa: Cây thuốc, Cộng đồng dân tộc Tày, Kinh nghiệm truyền thống, Huyện Bắc Hà.

Summary

Diversity of Medicinal Plant Species Used by Indigenous Knowledge of Tay Ethnic Minority Community

in Bac Ha District, Lao Cai Province

The results of investigation were recorded 44 species of 37 genera, 30 families, 2 vascular plant divisions which are harvested, used as medicine by indigenous knowledge of Tay ethnic minority community in Bac Ha district, Lao Cai province. Among them, there are 24 species used branches and leaves (54.55%), 13 species used tubers, rhizomes and roots (29.55%), 5 species used stems (11.3%); 1 species used the whole plant and 1 species used flowers (2.27%, each). Most of medicine plants have been collected and planted in domestic garden (21 species, 47.73%). In addition, medicinal plants were harvested in natural forests (19 species, 43.18%), along streams (8 species, 18.18%), domestic forest (7 species, 15.91%) and field (6 species, 13.64%) to satisfy the demand of peoples. In a total of 44 medicine plants, there are 8 species (18.18%) classified from Vulnerable (VU) to Endangered (EN) according to the Vietnamese Red Data Book (2007) and need for conservation and prioritized protection.

Keywords: Medicinal plants, Tay ethnic minority community, Indigenous knowledge, BacHa district.

(Nguồn tin: )